Autor
Magdalena Żmudziak
3 min czytania
Zaloguj się, aby dodać artykuł do ulubionych Zaloguj się Nie masz konta? ZAREJESTRUJ SIĘ
W 2024 r. zaktualizowano wytyczne dotyczące diagnostyki zaburzeń lipidowych. Prace nad nimi przeprowadziło Polskie Towarzystwo Diagnostyki Laboratoryjnej i Polskie Towarzystwo Lipidologiczne. Najistotniejsze zmiany dotyczą obniżenia wartości trójglicerydów w pomiarze. Sprawdź, o jakie wartości chodzi i na co trzeba zwrócić uwagę.
Jak prawidłowo czytać pomiar cholesterolu? Ekspert wyjaśnia | Saiful52 / Shutterstock
SPIS TREŚCI
- Co powinno niepokoić lekarza?
- Jak wylicza się cholesterol?
- Lekarze i pacjenci mogą mieć problem z interpretacją wyników
- Zmiany nakładają obowiązek regularnego monitorowania poziomu trójglicerydów oraz wdrażania działań prewencyjnych przy ich podwyższonych wartościach
- Dotychczasowe zakresy dla trójglicerydów na sprawozdaniu z badania laboratoryjnego były dopuszczalne jako prawidłowe przy wartości na czczo < 150 pkt/dl (1,7mmol/l)
- Nowe zaostrzone zakresy wynoszą na czczo < 100 mg/dl (< 1,1 mmol/I). Przy takim wyniku lekarz powinien uznać, że normy zostały przekroczone
- Trwa Narodowy Test Zdrowia Polaków — weź udział!
- Więcej takich historii znajdziesz na stronie głównej Onetu
Co powinno niepokoić lekarza?
Dotychczasowe zakresy zostały obniżone ze 150 do 100 mg/dl (1,7 do 1,1 mmol/l). Od teraz już od wartości 100 mg/dl (1,1 mmol/l) wynik badania będzie oznaczony na sprawozdaniu z wyniku laboratoryjnego jako przekroczony i w swoisty sposób powinien on niepokoić pacjenta i lekarza.
Triglicerydy:
- na czczo: < 100 mg/dl (< 1,1 mmol/I)
- nie na czczo: < 125 mg/dl (< 1,4 mmol/I)
W skład podstawowego profilu lipidowego wchodzą powszechnie znane badania:
⦁cholesterol całkowity
⦁trójglicerydy
⦁HDL – cholesterol
⦁LDL – cholesterol
Jak podkreśla Artur Gabrysiak, manager medycyny laboratoryjnej American Heart of Poland, warto zwrócić uwagę, że oznaczenie LDL-C może być nieoznaczone, a wyliczone matematycznym wzorem z pozostałych badań. W Polsce większość lekarzy i laboratoriów używa właśnie wzoru do określenia stężenia cholesterolu LDL. O ile ta oszczędność (bo mówimy o motywacji finansowej) jest uzasadniona w przesiewowych badaniach, o tyle w dobie powszechności cholesterolemii i dyslipidemii oraz oceny ryzyka i skuteczności leczenia na podstawie właśnie oznaczenia LDL – powinniśmy używać powszechnie bezpośredniego oznaczenia stężenia LDL.
Jak wylicza się cholesterol?
Obecnie wyliczane oznaczenia LDL jest oparte o wzór Friedewala, który został opracowany w latach 70. ubiegłego wieku. Dziś znamy jego liczne ograniczenia i jeżeli już musimy zlecać i stosować wyliczane, czyli szacowane LDL, wtedy wytyczne sugerują użycie nowego wzoru Sampsona-NIH. Stąd w mojej opinii powinniśmy przy okazji tych zmian zwracać baczną uwagę na kwestię merytoryczną oznaczenia LDL, z naciskiem na bezpośrednie badanie laboratoryjne frakcji LDL.
- Przeczytaj: Kardiolodzy wyjaśniają: te objawy zapowiadają zawał serca. Pojawiają się nawet wiele miesięcy wcześniej
Kolejną kwestią jest sposób prezentacji zakresów referencyjnych. W kwestii cholesterolu całkowitego i trójglicerydów sprawa jest dość prosta, bo mamy z założenia jedną wartość górnej granicy referencyjnej tzw. normy.
Cholesterol całkowity (TC):
- na czczo i nie na czczo: < 190 mg/dl (< 4,9 mmol/I)
Jednak prezentacja wyników LDL i nie-HDL sprawia pewne problemy interpretacyjne.
Nie-HDL jest nowym wzorem pojawiającym się przy profilu lipidowym preferowanym w prewencji pierwotnej. Stosowanie parametru nie-HDL powinno być nierozerwalnie oceniane i jednocześnie jest składową oceny ryzyka sercowo-naczyniowego według algorytmów SCORE. Dziś to jest konkretnie: SCORE-2 dla wieku 40-70 lat i SCORE-OP – powyżej 70 roku życia.
Wyniki parametrów LDL i nie-HDL (non-HDL) powinny być sprawozdawane z opisem w poniższy sposób:
Wzór opisywania parametrów LDL i nie-HDL | Materiały prasowe
Lekarze i pacjenci mogą mieć problem z interpretacją wyników
W związku z ograniczeniami systemów informatycznych i brakiem informacji, podczas badania laboratoryjnego, o ryzyku danego pacjenta, nie ma możliwości skutecznego oznaczenia przekroczenia parametru np. za pomocą strzałki lub podkreślenia. Dodatkowo przy tak rozbudowanym opisie osoby interpretujące wyniki nieintuicyjnie pomijają dopasowanie maksymalnej, a zwykle obniżonego, zakresu referencyjnego dla LDL lub nie-HDL. O ile w profilaktyce wtórnej przebiła się wartość poniżej 55 mg/dl (<1,4 mmol/l) dla pacjentów po zawale serca, o tyle pozostałe zakresy, zwłaszcza w prewencji, są niestety pomijane. Im wyższe ryzyko indywidualne pacjenta, tym niższa górna granicy tzw. normy dla tego pacjenta.
- To ważny temat: Objawy zawału serca. Jakie sygnały wysyła organizm przed zawałem?
Podsumowując, w prewencji pierwotnej powinniśmy użyć w pierwszym kroku parametru nie-HDL w celu zastosowania do algorytmu SCORE. Po wyliczeniu ryzyka, w drugim kroku, ocenić skalę – od małego do ekstremalnego, i wybrać konkretną maksymalną wartość dla parametru nie-HDL odpowiadającą wyliczonemu ryzyku indywidualnemu tzw. pozornie zdrowemu.
Interpretację algorytmu SCORE może ułatwić skrócona tabela:
Dane w tabeli pomogą ocenić profil lipidowy | Materiały prasowe
Tak oceniony profil lipidowy, od cholesterolu całkowitego, trójglicerydów i poprawnie zinterpretowany nie-HDL lub LDL wraz z oceną wynikającą z odpowiedniego algorytmu SCORE, będzie kompleksową podstawą do podjęcia decyzji terapeutycznych.
Należy pamiętać o dodatkowych badaniach laboratoryjnych, które są podstawą do modyfikacji ryzyka z uwagi zagrożenia lub choroby współistniejące. Zaliczamy do nich powszechne badania przesiewowe, m.in. glukoza na czczo, eGFR z kreatyniną lub zalecane "nowe", ale jeszcze przebijające się lipoproteina a, wskaźnik albumina-kreatynina w moczu, oznaczenie CRP (hs) z interpretacją dla profilaktyki, tj. od wartości 3 mg/dl – czyli wartości wysokiej.
Dziękujemy, że przeczytałaś/eś nasz artykuł do końca.
Bądź na bieżąco! Obserwuj nas w Wiadomościach Google.
ZOBACZ TAKŻE
- Pierwszym objawem może być udar. Jak poznać, że masz problem z lepkim cholesterolem?
- Po czym poznać, że masz za wysoki cholesterol? Nie wszystkich obowiązują te same normy
- Jak zbić cholesterol domowymi sposobami? Lekarz: na początek wprowadź jedną zmianę
Treści z serwisu Medonet mają na celu polepszenie, a nie zastąpienie, kontaktu pomiędzy Użytkownikiem a jego lekarzem. Serwis ma charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny. Przed zastosowaniem się do porad z zakresu wiedzy specjalistycznej, w szczególności medycznych, zawartych w Serwisie należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem.
Zaloguj się, aby dodać artykuł do ulubionych Zaloguj się Nie masz konta? ZAREJESTRUJ SIĘ
- Print Icon
- Mail Icon
- Cholesterol całkowity
- LDL cholesterol
- cholesterol LDL
- cholesterol
Rekomendowane dla Ciebie
- O której brać leki na cholesterol? O tej porze najlepiej zadziałają Cholesterol jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania organizmu, ale problem zaczyna się, gdy jego poziom zaczyna przekraczać normy. Utrzymanie poziomu... Magda Ważna
- Znaki, że cholesterol przekroczył normę. Po tym poznasz wysoki cholesterol Nie da się ukryć, że już sam wyraz "cholesterol" wzbudza w nas niepokój. Warto jednak pamiętać o ważnej roli, którą pełni w organizmie. Kiedy jednak jego poziom... Tatiana Naklicka
- To najskuteczniejszy lek na cholesterol. "Od pacjentów słyszę: wezmę wszystko, tylko nie to" Miażdżyca nie powoduje bólu i objawia się dopiero w momencie wystąpienia zawału serca lub udaru mózgu. Warto o tym pamiętać, ponieważ wysoki poziom cholesterolu w... Magdalena Żmudziak
- Czy po Wielkanocy skoczy ci cholesterol? Ekspertka wyjaśnia W Polsce tradycyjnie Święta Wielkanocne to czas zasiadania za stołem i wielogodzinne raczenie się świątecznymi smakołykami. Na stołach znajdziemy przede wszystkim... mgr Zuzanna Cybulska dietetyk kliniczny
- Takie są normy cholesterolu w Polsce. Czy są ostrzejsze niż w innych krajach? Cholesterol to jeden z najważniejszych parametrów, którego normy wzbudzają niemałe kontrowersje. Część osób uważa, że są zbyt wysokie w porównaniu z innymi... Tatiana Naklicka
- Triki na szybkie obniżenie cholesterolu. To musisz jeść Dieta to jeden z czynników wpływających na poziom cholesterolu w organizmie. W niektórych przypadkach już same zmiany w sposobie odżywiania mogą wpłynąć na... Marlena Kostyńska
- Co oznacza cholesterol nie-HDL wysoki? Im mniej go, tym lepiej Cholesterol nie-HDL obejmuje zarówno "zły" cholesterol LDL, jak i inne szkodliwe frakcje cholesterolu. Wysoki poziom cholesterolu nie-HDL może być wynikiem... Aleksandra Filec, diagnosta laboratoryjny
- TRAb - wskazania, normy, interpretacja. Kiedy badać TRAb? Tarczyca jest jednym z największych gruczołów wydzielania wewnętrznego u człowieka. Odgrywa kluczową rolę w procesach tlenowego metabolizmu, zachowania bilansu... Monika Wasilonek
- Jak często robić badania cholesterolu? Ekspertka wyjaśnia Badanie poziomu cholesterolu jest kluczowe dla utrzymania zdrowia serca i zapobiegania chorobom układu krążenia. Regularne wykonywanie badań cholesterolu pozwala... Aleksandra Filec, diagnosta laboratoryjny
- To ci "podbija" cholesterol. Czynniki, które podwyższają cholesterol Wysoki poziom cholesterolu o niskiej gęstości (cholesterolu LDL) może prowadzić do zatorów tętnic, zwiększając ryzyko chorób serca. Z drugiej strony, lipoproteiny... Tatiana Naklicka
